Netcongestie neemt toe

Steeds meer woningen krijgen zonnepanelen. Dat is goed nieuws, hoe meer zonnepanelen, hoe beter! Maar energieleveranciers moeten hierdoor een tandje bijzetten om het net voor te bereiden op deze grote hoeveelheden stroom. Misschien heb je het al gehoord in het nieuws, maar het woord ‘netcongestie’ komt steeds vaker voor. Wat is het, hoe herken je het en wat kunnen we eraan doen?

Oorzaak netcongestie

Netcongestie ontstaat wanneer op één moment te veel energie het net in wordt gestuurd. Dit kan door zonnepanelen op woningen/bedrijven zijn, maar ook de windmolens op land en zee hebben hier invloed op. De spanning in het net wordt te hoog waardoor omvormers zullen afslaan om binnen de veiligheidsmarges van de omvormer te blijven, maar ook om overbelasting van het elektriciteitsnet tegen te gaan. 

Door de oorlog in Rusland en Oekraïne zijn de prijzen van energie het afgelopen jaar enorm gestegen. Dit zorgde ervoor dat de aanvragen in de wereld van zonnepanelen enorm toenamen. Alle partijen die zonnepanelen installeren, hebben een tandje bijgezet en hebben veel installaties voltooid. Maar dit heeft er ook voor gezorgd dat er nog meer zonne-energie het net in wordt gestuurd op het moment dat de zon schijnt. Er zal in de komende tijd meer netcongestie ontstaan. Maar hoe werkt dit?

Omvormer schakelt uit, maar waarom?

De omvormer zal zichzelf uitschakelen om ervoor te zorgen dat het net een veilige spanning behoudt. Net als water, stroomt elektriciteit. Je kunt de stroming dus vergelijken met water. De omvormer heeft een hogere spanning nodig dan het net. Anders stroomt het water (de stroom) niet de goede kant op, namelijk het net in.  Water kan ook alleen van hoog naar laag stromen, dus elektriciteit ook. Er is in de netcode alleen wel een maximum verbonden aan hoe hoog het water mag staan. Oftewel hoe hoog de spanning in het netwerk mag zijn. Je kan je voorstellen dat als het water van te hoog komt, zaken kapot gaan. Net zoals met stroom. Fabrikanten die apparatuur op de Nederlandse markt brengen, weten dat door de netcode, de stroom altijd tussen de 253 Volt en 207 Volt zal liggen.

Hieronder is dit schematisch weergegeven in de afbeelding. Je ziet dat het net momenteel een waarde van 230 Volt heeft. De omvormer gaat nu aan de slag om een hoger voltage te bepalen. Is het net 230 Volt, dan zal de omvormer 230,1 Volt pakken om de stroom van de omvormer naar het net te laten geleiden. Maar is het net 252,9 Volt, dan zal de omvormer een spanning van 253,0 Volt aannemen en zal de omvormer uitspringen volgens de ingestelde netcodes.

Het is zaak dat we dan met zoveel mogelijk gebruikers, op het piekmoment, stroom gaan gebruiken. Dus de wasmachine, droger en vaatwassers aan zetten. Hiermee kunnen we de spanning verlagen waardoor de omvormers kunnen blijven leveren.

Hoe herken je netcongestie?

Netcongestie is niet altijd even makkelijk te herkennen. Maar met een beetje logisch nadenken, moeten we een eind komen. Netcongestie wordt veroorzaakt door de opwekking van duurzame energie van zonnepanelen en windmolens. Te veel stroom van deze opwekkers vindt plaats op hele zonnige dagen maar ook winderige dagen. Hoe meer zon en wind, hoe groter de kans dat netcongestie optreed. De zonnepanelen en windmolens staan dan maximaal te draaien.

Als de zon hoog aan de hemel staat, zullen de zonnepanelen het meeste energie op wekken. Over het algemeen zal dus tussen 11:00 en 14:00 de meeste energie worden opgewekt. De zon staat dan haaks op de zonnepanelen. Er wordt op dat moment de meeste zonnestroom opgewekt. En omdat het verbruik midden op de dag in een woning relatief laag is, zal veel van die stroom terug het net in gaan.

Netcode NL

De omvormers die in Nederland op de markt verschijnen moeten voldoen aan de Nederlandse Netcode. Dat wil zeggen dat zij hun werk mogen doen met een voltage dat schommelt tussen de +10% en -10% ten opzichte van 230V. Dit is tussen de 207 Volt en 253 Volt. Als de omvormer een hogere of lagere spanning dan de + of – 10% geeft, dan moet die volgens de netcode uit schakelen. Anders zou uiteindelijk apparatuur in huis defect raken. Zakt de spanning weer onder de 253Volt, dan zal de omvormer ook automatisch weer aangaan op het moment dat de congestie weer voorbij is. Gelukkig zijn kwaliteitsomvormers hierop voorbereid. De omvormers die wij verkopen voldoen allemaal aan deze netcode. 

Voorbeelden
Bij SMA geeft de omvormer in het fout-logboek aan dat hij te maken heeft met ‘Netoverspanning langzaam’. Bij Apsystems zullen één of meerdere micro-omvormers uitschakelen. APSystems monitort hoe erg de netcongestie is en zal op basis daarvan bepalen hoeveel micro-omvormers er uitschakelen en die panelen zie je dan op ‘0’ zien staan. SolarEdge zal het systeem ook even uitschakelen en hierdoor zie je de zonnepanelen op 0 staan. 

Hoe kunnen we netcongestie voorkomen?

Helemaal voorkomen kunnen we het zelf niet. Het is de taak van Liander, Stedin en de andere netbeheerders om het elektriciteitsnet uit te breiden en aan te passen. Daar zijn ze druk mee bezig, maar dat kost geld, tijd en mensen. Onze netbeheerder Liander heeft een duidelijke video gemaakt over hoe het energienet werkt en wat ze momenteel aan het veranderen zijn om dit probleem op te lossen. Bekijk de video hier. 

Wat kan je zelf doen?

Daarbij kun je zelf ook al stappen ondernemen om de oorzaak van netcongestie tegen te gaan. Dit is namelijk je eigen verbruik op de pieken verhogen. Dus zet je vaatwasser om 12:00 middags aan of draai de wassen om 12:00 uur. Natuurlijk zijn we niet altijd thuis om dit te doen, maar wasmachines, drogers, vaatwassers hebben tegenwoordig allemaal een ‘uitstelknop’. Met deze knop kan je het programma later laten draaien. De zonnestroom zal dan niet in het elektriciteitsnet terecht komen, maar gebruikt worden door je wasmachine of droger. 

Heb je zelf veel last van netcongestie, zorg dan dat de netbeheerder dit weet. Zij kunnen je mogelijk op een andere fase aansluiten als je een enkelfase aansluiting hebt. Door elke wijk liggen namelijk 3 fases. Je hebt huizen die op alle drie de fases zijn aangesloten maar in oudere wijken zijn de meeste huizen op 1 fase aangesloten. Sommige huizen zijn aangesloten op fase 1 (blauw). Sommige huizen zijn op de fase 2 (groen) aangesloten en anderen weer op fase 3 (oranje). Heb je 1-fase thuis, dan zouden de netbeheerders je wellicht op een van de andere twee fases kunnen aansluiten als deze wat minder last hebben van een te hoge spanning.

Zelfconsumptie, zelfconsumptie, zelfconsumptie…

Al met al wordt zelfconsumptie niet alleen belangrijk voor het afbouwen van de salderingsregeling. Ook voor netcongestie is zelfconsumptie erg belangrijk. We willen onze zonnepanelen optimaal gebruiken en ervoor zorgen dat ze zo min mogelijk uitgaan door een te hoge spanning. Zet de vaatwasser, wasmachine en droger allemaal rond het middaguur aan zodat je de zonnepanelen optimaal kan gebruiken!